De GIS-tool waarin alle uitkomsten worden gevisualiseerd.
Iedere verkeersdeelnemer moet te allen tijde veilig op zijn of haar bestemming kunnen komen. In de provincie Utrecht neemt het aantal verkeersongevallen weliswaar af, de weg naar nul verkeersslachtoffers, de verkeersveiligheidsdoelstelling van de regio, is nog lang. Om de daling in het aantal verkeersslachtoffers voort te zetten is het zaak om de verkeersveiligheidsontwikkelingen nauwlettend te volgen en hier als wegbeheerder vroegtijdig op te acteren.
Proactieve aanpak verkeersonveiligheid
De provincie Utrecht heeft zich als wegbeheerder, maar ook als regionaal regisseur, gecommitteerd aan het gedachtegoed van het Strategisch Plan Verkeersveiligheid 2030. Binnen deze visie gaat meer aandacht uit naar een proactieve aanpak van verkeersonveiligheid om ongevallen te voorkomen. De focus ligt daarbij op het verzamelen, analyseren en monitoren van informatie over locaties en gedragingen die het verkeersveiligheidsniveau uitdrukken en het daarop treffen van maatregelen.
Door verkeersveiligheidsrisico’s uit te drukken in (risico)indicatoren, deze meetbaar te maken en te koppelen aan doelstellingen, ontstaat de mogelijkheid om preventief actie te ondernemen, nog vóór ongevallen plaatsvinden. Cijfers over de omvang van de problematiek, doelgroepen, ontstaanswijze en de geografische locatie geven sturing aan de te maken (beleids)keuzes, gericht op verbetering van de verkeersveiligheid.
Vanuit het Uitvoeringsprogramma Verkeersveiligheid werkt de provincie Utrecht in de actielijn ‘Veilige Provinciale Infrastructuur’ aan het structureel in beeld brengen van de belangrijkste verkeersveiligheidsknelpunten. Deze knelpunten definieert de provincie Utrecht op basis van een uitvoerige data-analyse, waarbij ongevallengegevens worden verrijkt met uiteenlopende Safety Performance Indicatoren (SPI's) of risico-indicatoren. Het doel is om de verkeersomgeving zodanig in te richten dat het risico op een ongeval met ernstige afloop tot een minimum wordt beperkt.
Utrechtse verkeersveiligheidsprioritering
De data-analyse draagt de naam ‘Utrechtse verkeersveiligheidsprioritering’ en geeft voor ieder provinciaal kruispunt en wegvak van 100 meter een duiding van het verkeersveiligheidsrisico. Hierbij onderscheidt de provincie Utrecht drie elementen die gezamenlijk de verkeers(on)veiligheid uitdrukken: weginrichting, ongevallen en verkeersgedrag. Ieder element is opgebouwd uit meerdere meetbare risico-indicatoren.
Bij de kenmerken die de weginrichting uitdrukken is onder andere gekeken naar de kwaliteit van de obstakelvrije zone, de aanwezigheid van erfaansluitingen op 80 km/uur-wegen en naar de oversteekbaarheid van de weg. 'Verkeersgedrag' bestaat uit verschillende rijsnelheidanalyses en roodlichtnegatie. De data-analyses komen voort uit databronnen die de provincie Utrecht inkoopt, inmeet of openbaar toegankelijk zijn. In samenwerking met de GIS-afdeling zijn de databronnen bij elkaar gebracht en de uitkomsten gevisualiseerd.
De opbouw van het verkeersveiligheidsrisico is niet voor ieder kruispunt en wegvak hetzelfde, maar hangt onder andere af van de functie van de weg en de verkeersintensiteiten. Waar ongevalskenmerken betrekking hebben op alle type kruispunten en wegvakken, speelt bijvoorbeeld roodlichtnegatie enkel een rol op VRI geregelde kruispunten. Om die reden is voor ieder type kruispunt of wegvak bepaald hoe het verkeersveiligheidsrisico wordt opgebouwd. Door middel van een afwegingskader met drempelwaarden worden kenmerken gewogen en tegen elkaar afgezet. Onderstaand figuur geeft inzicht in een deel van het afwegingskader, waarbij onderscheid is gemaakt tussen gemotoriseerd en gemengd verkeer.
Het afwegingskader dat voor een select aantal type wegvakken en kruispunten de opbouw van het verkeersveiligheidsrisico weergeeft.
Van knelpunten naar maatregelen
De resultaten van de analyse maken het mogelijk verkeersveiligheidsknelpunten te detecteren en hier vervolgens in te prioriteren. De provincie Utrecht kijkt daarbij niet enkel naar de grootste knelpunten, maar ook naar de meest kansrijke en kosteneffectieve knelpunten. Het is de bedoeling om de top van de knelpunten de komende jaren te onderzoeken en waar mogelijk te verbeteren. In eerste instantie door middel van de trajectaanpak die de provincie hanteert. Knelpunten kunnen echter ook in aanmerking komen voor een versnelde aanpak. De investeringsstrategie, waarin zowel korte- als langetermijnoplossingen worden uitgewerkt, moet daarover uitsluitsel geven. Alle (data)uitkomsten worden in kaartvorm gepresenteerd, waardoor het voor alle belanghebbenden mogelijk is om de uitkomsten breder toe te passen.