De Landelijke Dag van de Fietshelm 2022 is een initiatief van Artsen voor Veilig Fietsen in samenwerking met het HersenStrijd fonds en de Hersenstichting.
De denktank wordt ondersteund door 11 wetenschappelijke medische beroepsverenigingen, onder meer op het gebied van neurologie, traumachiurgie en revalidatie.
Het dragen van een fietshelm vermindert de kans op ernstig hersenletsel volgens het artsencollectief - verwijzend naar onderzoek van de SWOV - met 60 procent en op dodelijk hersenletsel met 71 procent. Het collectief wil het gebruik van de fietshelm stimuleren, maar sluit een eventuele verplichting niet uit.
“De fietshelm komt nog te weinig voor in het Nederlandse straatbeeld”, zegt dr. Marcel Aries, mede-initiatiefnemer en neuroloog/intensivist aan Maastricht UMC. “De fietshelm heeft in Nederland een slecht imago. Wij als fietsland denken dat we kunnen fietsen en een helm niet nodig hebben, maar de cijfers bewijzen het tegendeel. Wij als Artsen voor Veilig Fietsen vinden dat er verandering in moet komen en de verkeersveiligheid van fietsers moet verbeteren.”
De artsen halen als argument onder meer het rapport aan ‘Kansrijk mobiliteitsbeleid 2020’ van het Centraal Planbureau dat stelt dat met het verplichten van de fietshelm voor kinderen <12 jaar en E-bikers 45 verkeersdoden en 1400 ernstig verkeersgewonden kunnen worden voorkomen.
Over een eventuele afname van het fietsgebruik door een verplichte fietshelm verwijzen de artsen naar onderzoek van de SWOV, dat uitgaat van een mogelijke teruggang van 0 tot 36%. ‘Dat speelt vooral in het eerste jaar na invoering bij kinderen en herstelt zich snel. De buitenlandse onderzoeksresultaten laten zich overigens moeilijk extrapoleren naar de Nederlandse situatie.’
Ook in Vlaanderen wordt discussie gevoerd over een mogelijke helmplicht. In een recent advies stelt het Vlaamse Fietsberaad onder meer dat het debat over de fietshelm en verkeersveiligheid voor fietsers op dit moment wordt gevoed door een medische school die pleit voor een helmplicht, in functie van een algemene reductie van letsels, en een verkeerstechnische school die pleit voor meer fietsgebruik, waarbij de algemene verkeersveiligheid verbetert en het aantal ongevallen per gefietste kilometer daalt.
‘Er zijn geen afdoende bewijzen dat een helmplicht ook leidt tot minder of minder ernstige fietsongevallen of een verhoogde verkeersveiligheid.’
Het Vlaamse Fietsberaad stelt voor het spontaan gebruik van een fietshelm te stimuleren, vooral omdat de helm bij de gevolgen van eenzijdige ongevallen een meerwaarde biedt. In een verplichting ziet men niets. ‘De impact van eenzijdige fietsongevallen moet vooral worden beperkt door een inhaaloperatie in de veiligheid van onze infrastructuur. Een fietshelm wentelt die verantwoordelijkheid af op de fietser, terwijl de oorzaak (deels) bij de wegbeheerder ligt.’
Bekijk hier de campagne video