Platform Veilig fietsen

Duitsers niet gecharmeerd van „holländischen" Kreuzungen voor fietsers

  • Soort:Nieuws Fietsberaad
  • Datum:31-08-2020
Ophef in de Duitse pers over de manier waarop we in Nederland kruisingen met veel fietsers vormgeven door fietspaden uit te buigen bij het kruispunt. Kennelijk vertrouwt men in Duitsland meer op dodehoekdetectiesystemen van vrachtauto’s.

  • Zo deed men in Berljin onlangs een proef op een kruispunt met uitgebogen fietspaden naar Hollands model en een 40 tons Mercedes vrachtauto. Een deskundige van de Unfallforschung der Versicherer concludeerde daarop dat de fietsers op de kruising niet te zien zijn vanuit de vrachtautocabine. En ook de dode-hoekdetectie miste de fietsers.

    ‘Tot nu gingen we er van uit dat de verkeersveiligheid toeneemt wanneer fietsers op enige afstand - ongeveer de breedte van een auto - over een kruispunt worden geleid’, aldus de Duitse deskundige. ‘Maar dat klopt absoluut niet. En alles wat we tot  nu toe hebben geïnvesteerd in de dodehoekdetectie lijkt dan zinloos.’
    Dergelijke detectie is in Duitsland verplicht voor nieuwe voertuigen en midden volgend jaar ook voor bestaande vrachtauto’s.

    Ondertussen staan in Berlijn wel twee praktijktesten met de Hollandse kruising op stapel.

    Hoe kijken Nederlandse deskundigen aan tegen deze Duitse kritiek? Paul Schepers van de SWOV. ‘De Nederlandse richtlijnen zoals de Ontwerpwijzer fietsverkeer proberen de fietser inderdaad zoveel mogelijk via het ontwerp uit de dodehoek te krijgen zodat de chauffeur direct zicht op de fietser heeft. Bijvoorbeeld door ervoor te zorgen dat fietsers voor wachtende bestuurders van motorvoertuigen staan, goed in het zicht. Dat kan met een Opgeblazen Fietsopstelstrook (OFOS). De fietsers stellen zich dan bij verkeerlichten voor het gemotoriseerd verkeer op. In geval van vrijliggende fietspaden gaat de voorkeur uit naar fietsoversteken die op 2 tot 5 meter van de autorijbaan liggen (ook wel ‘uitbuigen’ genoemd). In Fietsberaadpublicatie 19 wordt aanbevolen fietspaden circa 5 meter uit te buigen. . Dat is gunstig vanuit het perspectief van rechts afslaande vrachtauto's omdat fietsers zo nooit in de dode hoek van die voertuigen terecht komen. Vrachtauto’s zijn al bijna 90 graden gedraaid als ze de oversteekplaats kruisen.’

    Er zijn echter geen voor-na-studies in Nederland over deze oplossingen . ‘Dat zou ook lastig worden omdat die al lange tijd vrij standaard zijn en er niet echt van structurele ombouw sprake is. Maar er is wel aandacht voor het thema dodehoekongevallen. Zo meldt een SWOV-studie uit 2008 naar dodehoekongevallen dat in de meeste gevallen (42%) de fietser op een vrijliggend fietspad reed. In de rest van de gevallen op een fietsstrook (28%) of op de rijbaan (30%). De meeste van deze fietspaden lagen binnen een afstand van ongeveer één meter tot de rijbaan en de overige op maximaal twee meter van de rijbaan waar de vrachtauto zich bevond.

    Uit het SWOV-onderzoek is verder af te leiden dat dodehoekongevallen zowel bij kruispunten met als zonder verkeerslichten voorkomen. Het uitbuigen kan dus ook op beide type kruispunten helpen. Paul Schepers wijst ook op een andere aanbeveling uit Fietsberaadpublicatie 19 voor  kruispunten met verkeerslichten. Het beste is een conflictvrije regeling waarbij motorvoertuigen die rechtsaf slaan niet tegelijk groen hebben met fietsers die rechtdoor rijden. Als dat niet mogelijk is kan enige veiligheidswinst geboekt worden met een voorstart voor fietsers zodat ze voor chauffeurs eerder en beter zichtbaar zijn of al voorbij de oversteekplaats als de vrachtwagen daar passeert.’
     
    Paul Schepers: ‘Dat rijtaakondersteunende systemen niet werken als fietsers verder van de vrachtauto vandaan zitten kan ik me voorstellen, er staan vaak allerlei objecten tussen een fietspad en de rijbaan. Maar om nu fietsers weer “terug in de dode hoek te brengen” om ze binnen bereik van detectiesystemen te krijgen, dat roept bij mij nogal wat twijfels op.’
     
    Otto van Boggelen van CROW-Fietsberaad onderschrijft de opvattingen van Paul Schepers. En voegt daar nog aan toe: ‘Naast “zicht” vind ik “anticipatietijd” een voordeel van enige afstand tussen fietspad en rijbaan. Als je vlak naast een vrachtwagen rijdt, en die besluit rechtsaf te slaan, heb je nul seconden anticipatietijd. Met 5 meter heb een nog (een fractie van) een seconde.’

    De discussie wordt vervolgd. Onder meer via de Dutch Cycling Embassy die een webinar hierover organiseert op 24 september a.s.

Relevantie

Scroll naar boven