Fietsgebruik is van tal van factoren afhankelijk. Verschillende studies laten zien dat bijvoorbeeld individuele kenmerken zoals leeftijd en religie een rol spelen. Maar ook het weer, hoogteverschil in het landschap, het imago van de fiets, de parkeertarieven, de brandstofprijzen, de aanwezigheid van fietsvoorzieningen, en nog een handvol andere zaken zijn van invloed. Dat maakt het lastig om specifiek de invloed van de ruimtelijke planning op het fietsgebruik vast te stellen.
Studenten van de Faculteit Geowetenschappen van de Universiteit Utrecht deden begin dit jaar een poging daartoe. Ze onderzochten het fietsgedrag in beide wijken aan de hand van bewonersenquêtes. Daarbij bleek dat er in Houten Vinex inderdaad zoals verwacht meer wordt gefietst. In Houten doet 51% de dagelijkse boodschappen met de fiets, in Veldhuizen 33%. Ook fietst men in Houten Vinex meer in de vrije tijd (77%) dan in Veldhuizen (56%). En in Houten gaat 24% op de fiets naar het werk, tegen 13% in Veldhuizen. Ook geven meer mensen in Houten Vinex aan meer te zijn gaan fietsen dan in Veldhuizen (54 tegen 27%).
'Een fietsvriendelijke ruimtelijke inrichting van een wijk leidt inderdaad tot meer fietsgebruik', zo concluderen de studenten. Ze staven die conclusie met enkele andere resultaten uit de enquête. Zo beoordelen bewoners van Houten Vinex de fietskenmerken (vrije fietspaden e.d.) beter dan in Veldhuizen. Verder gaven bewoners van Houten Vinex vaker de fietsvriendelijkheid van de wijk als motief om naar de wijk te verhuizen. 'Er lijkt een verband tussen het fietsgebruik en de waardering die men aan de wijk geeft', aldus de onderzoekers.

Het onderzoek werd verder uitgediept door Brechtje Hilbers van de VU Amsterdam. Die gaat minder ver met haar conclusies. Ze concentreerde zich vooral in de vraag in hoeverre veranderingen in fietsgebruik het gevolg zijn van zelfselectie. Ofwel, gaan mensen die toch al veel fietsen liever in het fietsvriendelijk Houten wonen en kiezen automobilisten voor Veldhuizen? Eén van de vragen die daarop betrekking had was of men zich bij de keuze van de woonplaats had laten beïnvloeden door de fietsvriendelijke infrastructuur. In Houten antwoordde ruim 13% bevestigend, in Veldhuizen 3%. Ook Hilbers concludeert dat de fysieke omgeving mensen ertoe kan verleiden om vaker voor de fiets te kiezen. Daarbij gaat het zeker niet alleen om fietsliefhebbers. Wel blijkt er inderdaad sprake te zijn van enige zelfselectie, maar niet voldoende om het hoge fietsgebruik in Houten Vinex te verklaren. Anders dan de studenten durft Hilbers echter niet de conclusie te trekken dat ruimtelijke planning van invloed is op het fietsgebruik. 'Andere verklarende factoren zijn bijvoorbeeld het aantal jonge inwoners , het aantal werklozen en het imago van de fiets.' Om echt uitsluitsel te krijgen moet is meer onderzoek en een grotere steekproef nodig, aldus Brechtje Hilbers.