Foute fietspaaltjes een hardnekkig probleem

  • Soort:Nieuws Fietsberaad
  • Datum:13-01-2022
Een inventarisatie van paaltjes op het fietspad in drie gemeenten leert dat geen van de paaltjes voldoet aan de eisen. Nog los van de vraag of ze er eigenlijk wel hadden moeten staan.

paaltjes_l-(1).jpgFoute paaltjes vormen een risico voor fietsers. Exacte cijfers zijn er niet - ook doordat lang niet alle ongevallen worden geregistreerd - maar algemeen bekend is dat paaltjes-ongevallen bijdragen aan het hoge aandeel eenzijdige fietsongevallen.

Bovendien, als een wegbeheerder tekort schiet bij het plaatsen van een fietspaaltje, kan dat leiden tot aansprakelijkheidsstelling als een fietser daardoor verongelukt. Dat is de laatste jaren al herhaaldelijk gebeurd.
Tien jaar geleden publiceerde CROW-Fietsberaad de eerste versie van een ‘Keuzeschema sanering palen op fietspaden.’ In de jaren daarop volgde nog de nodige publicaties, onderzoeken en een webtool over hoe om te gaan met dit fenomeen. In een aantal gemeente leidde dat tot het ruimen van onnodige fietspaaltjes en het aanbrengen van de veiligheidsvoorzieningen bij wel noodzakelijke paaltjes.

Maar we zijn er nog lang niet, zo valt af te leiden uit de twee rapporten die Eline de Geus, student aan Hogeschool Utrecht (opleiding Integrale Veiligheidskunde) hierover opstelde onder begeleiding van Kees Mourits van de Fietsersbond.

Steekproef
Een steekproef in drie gemeenten (Alkmaar, Schagen en Heerhugowaard) leert bijvoorbeeld dat geen van onderzochte paaltjes (in ieder gemeente werden 20 paaltjes op hoofdfietsroutes bekeken) aan alle eisen voldeed. De markering ontbrak, de doorgangsbreedte was te krap, de paaltjes stonden op de verkeerde plek, of de kleurmarkering van de paaltjes deugde niet (soms waren paaltjes zelfs in zwart uitgevoerd).
Waarom gaan wegbeheerders zo slordig om met fietspaaltjes? Eline de Geus noemt een paar mogelijk oorzaken. In bestaande situaties komt het bijvoorbeeld regelmatig voor dat de wegbeheerder (buitendienst) op basis van klachten of naar eigen inzicht, zonder verder overleg, een paaltje plaatst. Een afweging waarin de wenselijkheid van het paaltje wordt getoetst, blijft hier dan achterwege. Of paaltjes worden geplaatst op basis van politieke toezeggingen, bijvoorbeeld van een wethouder, zonder dat de verkeerskundige noodzaak is aangetoond.

Wethouder
Een andere opvallende uitkomst uit het onderzoek is dat er vrijwel nergens inleidende ribbelmarkering wordt toegepast. Drie van de vier voor het onderzoek ondervraagde wegbeheerder past dit nooit toe en onwetendheid wordt genoemd als belangrijkste reden. Slechts 5 procent past altijd ribbelmarkering toe. En veel gemeenten blijken nauwelijks of geen beeld te hebben van de paaltjes binnen haar grondgebied.
Er is dus niet zozeer sprake van onwil maar er zijn veel andere factoren die het keuzeproces beïnvloeden, is de ervaring van de Geus. Er is vaak sprake van een gebrek aan gevoel van urgentie. Daarnaast speelt er ook een politiek belang vanuit de wethouder. Wellicht dat een verkeersambtenaar wel wil, maar de wethouder geen belang ziet. ‘Het is juist hierdoor van groot belang om dit veiligheidsprobleem te agenderen bij wegbeheerders, specifiek bij gemeenten. Er is op gemakkelijke wijze veiligheidswinst te behalen binnen elke gemeente. Er moet alleen wel een gevoel van urgentie ontstaan om dit probleem aan te pakken.’

Stappenplan
Concreet verwijst ze naar het stappenplan, waaruit blijkt dat de juiste implementatie van een veilig fietspaaltje niet enkel gaat over de uitvoering van het paaltje zelf.
Het bepalen van de noodzakelijkheid met behulp van een heldere probleemdefinitie is van groot belang. Dan gaat het onder meer over de vraag of er daadwerkelijk sprake van een probleem. Zijn er bijvoorbeeld daadwerkelijk klachten over personenauto’s op het fietspad? En kan de situatie niet op een andere manier worden verbeterd, bijvoorbeeld met bebording? Bepaal vervolgens de beste locatie voor een fietspaaltje, rekening houdend met het verwachtingspatroon van een fietser. En besteedt aandacht aan de vormgeving. En dan gaat het om meer dan kleur, hoogte of dikte van de palen. Vooral de dwarspositie van de palen en de inleidende markering is belangrijk.
Organiseer tenslotte ook het beheer, onderhoud en de monitoring van fietspalen, onder meer rekening houdend met de toegankelijkheid voor gladheidsbestrijdingsvoertuigen.

Relevantie

Terug naar 'Kennisbank'
Submenu openen

Foute fietspaaltjes een hardnekkig probleem

Scroll naar boven