Fietsongevallen kunnen tot letsel leiden, waaronder vaak ernstig hoofd- en hersenletsel. De fietshelm is bedoeld om de kans op dat type letsel te verkleinen. De fietshelm kent wereldwijd voor- en tegenstanders. Een deel van de discussie bestaat rondom het bewijs voor de beschermende werking van de fietshelm. Een ander deel draait om de mogelijkheid dat een fietshelm leidt tot minder fietsgebruik. Het derde deel van de discussie gaat over de vraag of promotie van helmgebruik de beste manier is om de veiligheid van fietsers te verhogen, of dat het voorkómen van fietsongevallen voorrang verdient. Deze factsheet beoogt de wetenschappelijk feiten op een rijtje te zetten.

Ruim een kwart van de letsels onder fietsers na een verkeersongeval betreft hoofd- en hersenletsel. Ongeveer driekwart van het hoofd- en hersenletsel ontstaat bij ongevallen waarbij geen gemotoriseerd verkeer betrokken is; bij jonge kinderen is dit bijna 90%. Voor het merendeel gaat het dan om enkelvoudige ongevallen. Dit soort ongevallen zijn moeilijk te voorkomen; wel is het mogelijk om de ernst van het hoofd- en hersenletsel te beperken met een fietshelm. Volgens een conservatieve schatting neemt de kans op hoofd- en hersenletsel met maximaal 45% af wanneer op de juiste manier een goede fietshelm gedragen wordt. Buitenlands onderzoek laat zien dat het fietsgebruik soms afneemt, zeker in de eerste paar jaren na de invoering van de helmplicht. Effecten op de langere termijn zijn niet bekend, evenmin als de betekenis van deze uitkomsten voor de Nederlandse situatie.