CROW-Fietsberaad, Tour de Force en Platform Ruimte Voor Lopen onderzoeken hoe je de openbare ruimte kunt herverdelen ten gunste van lopen en fietsen. Want daarmee zijn meerdere doelen te bereiken: betere luchtkwaliteit, minder broeikasgasemissies, verbeterde volksgezondheid en een aangenamere leefomgeving. Daardoor draagt het geven van ruimte aan deze vervoersmodi ook bij aan het beter economisch functioneren van gebieden.

Dat leidde in 2020 tot een eerste publicatie met de nodige praktijkcases en aanbevelingen. Inmiddels zijn we twee jaar verder, tijd voor een update. In tweede versie van de publicatie is een aantal nieuwe praktijkcases toegevoegd en zijn belangrijkste lessen, conclusies en aanbevelingen aangevuld op basis van de meest recente ervaringen. Aan de orde komende bijvoorbeeld projecten als de Waalkade in Nijmegen, de Maliesingel in Utrecht en de Vestdijk in Eindhoven.

De belangrijkste lessen die de onderzoekers leerden uit enkele tientallen uiteenlopende projecten:

1. Combineer verschillende doelen
De meest succesvolle projecten ten aanzien van de herverdeling van de openbare ruimte hebben meerdere doelen (en budgetten). Dat maakt de opgave complexer, maar levert ook meer kwaliteit op. Denk bijvoorbeeld aan thema’s als duurzaamheid, gezondheid, energie en leefbaarheid.

2. Werk vanuit een programma
Werken vanuit een programma zorgt voor meer samenhang en verkleint de kans op weerstand tegen een project vanwege eventuele negatieve effecten elders. Bovendien kan ook op programmaniveau financiering worden geregeld.

3. Durf te experimenteren
Durf te experimenteren en af te wijken van richtlijnen - bijvoorbeeld door buiten de kaders van Duurzaam Veilig te denken – zeker voor situaties waarmee we in Nederland nog weinig ervaring hebben. Zet bijvoorbeeld ook in op gedragsmaatregelen en digitalisering. En creëer meer ruimte voor fietsen en lopen met shared-space en regulering van het laad- en losverkeer.

4. Zoek ontwerpers met sociale vaardigheden
Ontwerpers moeten goed kunnen luisteren naar de input van stakeholders en die proberen mee te nemen in het ontwerp. Maar, ze moeten ook goed aan stakeholders uitleggen waarom iets niet kan.

5. Neem participatie zeer serieus
Neem participatie door stakeholders zeer serieus. Laat ze meedenken en meebeslissen waar mogelijk. En faciliteer het participatieproces goed. Liefst met een onafhankelijke voorzitter of een gespecialiseerde begeleider.

6. Wees niet bang voor meningsverschillen
Door het uitspreken van meningsverschillen tussen gemeente en stakeholders of stakeholders onderling, wordt goodwill gekweekt en wordt de kans groter dat partijen elkaar iets gunnen.

7. Doe een ex-post evaluatie
Evalueer daarbij niet alleen het ontwerp, maar ook het participatieproces. Probeer bij een gefaseerde aanpak ook tussentijds te monitoren om in de gaten te houden of het idee werkt.
 
En tenslotte, ook het buitenland kan een inspiratiebron bieden. Kijk bijvoorbeeld maar eens op www.urb-i.com/before-after