Ben van Westing, directeur van NS-fiets, vertelde op de themabijeenkomst dat het exploiteren van de stationsstallingen voor de NS een verliesgevende activiteit is. De NS probeert op personeelskosten te besparen door de toegang tot kleinere stallingen te automatiseren. Momenteel worden de verliezen van de kleinere stallingen gedeeltelijk gecompenseerd door de winsten op de grote stallingen. Juist voor deze winstgevende grote stallingen (de parels, zoals Van Westing ze noemde) hebben gemeenten belangstelling voor de gratis-bewaakt-formule vanwege het nijpende ruimtetekort op straat voor onbewaakte stallingen. Deze gemeenten zijn echter vaak niet bereid alle gederfde inkomsten te vergoeden. De grote gemeenten zouden daarmee de bewaakte stallingen bij kleine stations subsidi�ren. Hoewel de NS tegenwoordig wat soepeler omgaat met de eis tot vergoeding van gederfde inkomsten, blijft de financieringsstructuur van de NS-stallingen een obstakel voor nieuwe formules op grote stations, zoals gratis-bewaakt. De aanwezigen op de themabijeenkomst wisten zo snel ook geen pasklare oplossing. Caroline Vonk van de gemeente Amsterdam betoogde dat de stalling gewoon onderdeel is van de treinreis en dat de NS de exploitatie van de stallingen moet betalen uit de verkoop van treinkaartjes. Cor van der Klaauw uit Groningen deed de suggestie om stationsstallingen op te nemen in de Brede Doeluitkering (BDU).
Wethouder Kees Leusink van de gemeente Zutphen vertelde tijdens de bijeenkomst met veel enthousiasme over de lange ontstaansgeschiedenis van 'zijn' eerste gratis-bewaakte NS-stalling van Nederland die 14 oktober geopend werd.
De gratis-bewaakt-formule is tijdens de planvorming stap voor stap in beeld gekomen. De gemeente wilde dat de entree tot het historische Zutphen minder bepaald zou worden door geparkeerde fietsen (en auto's). De voorkeur ging uit naar een fietsenkelder onder het plein voor zowel de bewaakte als de onbewaakte stalling.
Prorail, eigenaar en belangrijkste financier van de stalling, stelt bij ondergrondse stallingen echter de eis dat er altijd menselijk toezicht is, onder andere vanwege de sociale veiligheid. Daarnaast wilde men etagerekken (met gasveer) toepassen, om te voorkomen dat de stalling onnodig groot en duur moest worden. En ook etagerekken mogen alleen toegepast mogen worden als toezicht aanwezig is. Voor het gratis stallen in de kelder was dus sowieso toezicht nodig. Daarmee zou het verschil tussen bewaakt en onbewaakt vervagen. Om te voorkomen dat het bewaakte gedeelte geheel leeg-geconcurreerd zou worden door het gratis gedeelte met toezicht is ervoor gekozen om ook het bewaakte gedeelte gratis te maken. De gemeente betaalt voor deze gratis-bewaakt-formule jaarlijks 250.000 euro aan de NS.
Deelnemers aan de bijeenkomst waren bij de bezichtiging vol lof over de nieuwe stalling. De stalling oogt absoluut niet als een kelder. Op verschillende plekken komt het daglicht naar binnen en het plafond lijkt hoger dan gebruikelijk. Een belangrijke verbetering die tijdens de planvorming nog is doorgevoerd, is een rechtstreekse trap vanuit de stalling naar de stationshal. Er is een constant verkeer van fietsers die de stalling binnenkomen en verlaten. Het gratis gedeelte met toezicht wordt inderdaad intensiever gebruikt dat het gratis gedeelte met automatische toegangscontrole. De automatische toegangscontrole kost toch wat extra handelingen en tijd. Bijna onzichtbaar zijn in het plafond 40 camera's verwerkt. Als een camera beweging detecteert, worden de beelden opgeslagen. Het camerasysteeem heeft inmiddels zijn nut bewezen. Sinds de opening is er ��n fiets gestolen uit het gratis gedeelte met toezicht. Op de opgeslagen videobeelden is goed te zien hoe de dief de rekken afzoekt naar een fiets met een makkelijk te kraken slot. De videobeelden zijn overgedragen aan de politie.
De powerpointpresentaties van de bijeenkomst kunnen gedownload worden van www.fietsberaad.nl/bijeenkomsten