30 km/uur is bezig de nieuwe norm te worden in de stad. Dat is veiliger, maar heeft wel gevolgen voor de doorstroming door de stad, voor het openbaar vervoer en voor hulpdiensten. In die afweging is - naast de objectieve veiligheid - ook de gepercipieerde veiligheid een factor van belang. Daarom onderzochten wetenschappers van de TU-Delft welke ontwerpelementen de gepercipieerde veiligheid op schoolroutes verhogen. Ze publiceren daarover in NM-Magazine.

Daartoe werden in Rotterdam volwassenen uitgenodigd deel te nemen aan een onderzoek. Daaronder zowel wegontwerpers als ‘ervaringsdeskundigen’, ouders. Uiteindelijk hebben 141 ontwerpers en 288 ouders meegedaan.

De deelnemers kregen steeds twee foto’s voorgelegd: een scenario van een 30 en een 50 km/uur-weg, met elke keer een variatie in een bepaald element van de weginrichting. De deelnemers konden aangeven welk scenario volgens hen veiliger was voor een kind van 8 tot 12 jaar dat alleen naar school fietst.

De uiteindelijke selectie omvatte vier elementen: een vrijliggend fietspad; geparkeerde auto’s aan de kant van de straat; voorrang voor fietsers die de straat oversteken; en een real-time snelheidsdisplay om te laten zien of automobilisten zich aan de snelheidslimiet houden.

De conclusie is dat de gepercipieerde veiligheid inderdaad hoger is bij een 30 km/uur-weg (t.o.v. een 50 km/uur-weg). Een vrijliggend fietspad en het verlenen van voorrang aan fietsers dragen ook positief bij aan de gepercipieerde veiligheid. De aanwezigheid van een snelheidsdisplay heeft volgens de deelnemers dan weer helemaal géén invloed op de veiligheid. Interessant is verder dat de aanwezigheid van geparkeerde auto’s verschillend wordt ervaren. Volgens de wegontwerpers hebben geparkeerde auto’s een negatief effect op de veiligheid, terwijl deze factor voor de overige deelnemers geen invloed heeft.

De onderzoekers concluderen dat het sec verlagen van de snelheidslimiet niet garandeert dat de gepercipieerde veiligheid toeneemt. Zo ervaart de meerderheid van de deelnemers een 50 km/uur-weg met een vrijliggend fietspad en voorrang voor fietsers bij het oversteken als veiliger dan een 30 km/uur-weg waar fietsers niet gescheiden zijn van het autoverkeer en geen voorrang hebben.

Tegelijkertijd is voor de niet-deskundigen alleen het aanbrengen van een vrijliggend fietspad met handhaving van de 50 km/uur-limiet nog onvoldoende veilig. Dit geldt dan weer niet voor de groep wegontwerpers, die een vrijliggend fietspad zwaarder laat wegen dan de snelheidslimiet.

Het is belangrijk om de mening van de ouders mee te nemen bij het wegontwerp, zij bepalen immers hoe het kind naar school gaat, vinden de onderzoekers van TU. Zo kunnen wegontwerpers het misschien voldoende veilig vinden om alleen een vrijliggend fietspad toe te voegen op een 50 km/uur-weg, maar daarmee is het grote publiek nog niet overtuigd. Aan de andere kant kiezen wegontwerpers misschien voor de drastische maatregel om geparkeerde auto’s uit de GOW30-straten te weren, terwijl dit voor ouders geen verschil maakt in termen van gepercipieerde veiligheid.

En voor sommige wegen kán de maximumsnelheid niet worden verlaagd tot 30 km/uur, omdat ze belangrijk zijn voor het openbaar vervoer en de hulpdiensten en/of omdat ze belangrijke distributiewegen voor het netwerk zijn.

In dit geval zijn vrijliggende fietspaden en voorrang voor overstekende fietsers essentieel om een subjectief veilige fietsomgeving te creëren en op die manier het fietsgebruik van zowel kinderen als volwassenen te stimuleren.