Samenvatting
Het doel van dit project is om de eisen en behoeftes in beeld te brengen voor veilige en comfortabele fietsen voor ouderen, de mogelijkheden om dit te bereiken en hoe een dergelijke ontwikkeling geïnitieerd kan worden, en de rol die onderzoek hierin kan spelen.
Het basisontwerp van de fiets is meer dan 100 jaar oud. De ontwikkeling van het ontwerp is in grote mate geremd door zeer strenge internationale regels (voor professionele racefietsen). Waardoor alle eisen voor het ontwerp van het frame in steen zijn gegrift.
Drie verschillende activiteiten werden uitgevoerd om de behoeftes voor comfortabele fietsen voor oudere mensen te achterhalen: groepsgesprekken met ouderen fietsers, test rijden met een nieuw soort fiets met een speciaal frame en een expertbijeenkomst met deelnemers uit de fietsindustrie, de ontwerp en ergonomie sector, de onderzoek sector en diverse openbare instellingen.
Uit het oogpunt van de ouderen, is het heel duidelijk dat de huidige fiets vele tekortkomingen kent. In de groepsdiscussies komen problemen rondom comfort en wendbaarheid sterk naar voren. Het veelvuldig starten en stoppen in het stedelijk verkeer is lastig, de houding waarbij er veel kracht staat op de handen, armen en billen is oncomfortabel. Ook door de hoge instap vinden oudere mensen het lastig om op de fiets te stappen.
De veiligheidsanalyse toont een opvallend sterk leeftijd effect. Er is een aanzienlijk groter relatief risico op ernstige schade voor fietsende ouderen dan voor wandelende ouderen en autorijdende ouderen. Dit is twee tot drie keer groter.
Bovendien is de in-/uitstap naar voren gekomen als meest belangrijke oorzaak voor letsel. Iets meer dan een kwart van alle dagen dat medische zorg verleend wordt aan ouderen, komt voor uit letsel veroorzaakt door het op- of afstappen van ouderen die fietsen.
Er lijkt een laagste gemene deler voor zowel het comfort en de veiligheid problemen: zithoogte, rijhouding en in-/uitstap hoogte.
Een hoge rijpositie heeft ten minste twee negatieve effecten - vallen van een grotere hoogte en een grotere kans om op het hoofd te vallen. Als de zithoogte kan worden verlaagd, is ook de valhoogte verlaagd. Een meer liggende positie met de voeten naar voren vermindert ook het risico van een val op het hoofd.
Comfort en wendbaarheid zijn ook verbeterd door een lagere zitpositie, zoals aangegeven door middel van een proefrit met dit type fiets. De test fietsers melden dat het stoppen en starten eenvoudiger was. Ze bleven gewoon zitten en hun voeten neer. Manoeuvreereigenschappen waren beter, met name bij lage snelheid. De rechtop zitten bleek het meest comfortabeler te zijn, hierdoor staat er minder kracht en druk op de handen en armen dan bij een normale fiets.
Gewicht van de fiets is een ander probleem dat werd bekritiseerd. In het algemeen, fietsen zijn te zwaar; hoe ouder een persoon is, hoe minder kracht deze heeft om te kunnen fietsen op een zware fiets.
Technisch en qua design zijn er grote kansen voor de ontwikkeling van comfortabele en veilige fietsen. Een lange lijst van ideeën in die richting werd besproken in de expert seminar en groepsdiscussies. Er zijn problemen van de zithoogte, zithouding en in-/uitstap die aangepakt kunnen worden. Maar ook veel componenten zijn te verbeteren op functioneel en ergonomisch gebied. Uiteindelijk komt het erop neer: een ontwerp dat meer comfort biedt, biedt ook meer veiligheid.
De voorwaarden voor succesvolle ontwikkeling werkzaamheden bestaan in Zweden. Het is echter van cruciaal belang om een partnerschap aan te gaan tussen de fietsindustrie, technisch onderzoek, de ontwerper en ergonomie sector en diverse veiligheidsautoriteiten. Dit kan plaatsvinden binnen het kader van een programma voor onderzoek naar de ontwikkeling van nieuwe comfortabele en veilige fietsen.
Ten slotte is het begrip "fietsen voor ouderen" is ongetwijfeld onwerkbaar voor de marketing, net zo onwerkbaar als het concept van "auto's voor de ouderen". Het is nu een kwestie van ontwerpen maken voor mensen die comfortabele en veilige fietsen willen, en zulke mensen zijn er in alle leeftijden.