Stagerapport Fietsparkeren en Gedragsbeïnvloeding

  • Soort:Onderzoeksrapporten
  • Auteur:Henk Lenting
  • Datum:30-01-2014

Steeds meer Nederlandse steden krijgen problemen met fietsparkeren. Hoog tijd om te onderzoeken wat een gemeente allemaal kan doen om op het gedrag fietsparkeerders te sturen. Henk Lenting doorliep zijn stage bij CROW-Fietsberaad en ging hiermee aan de slag.


 

Klik op de knop om de link te openen (opent in een nieuw venster)

downloaden
  • Dit onderzoek is uitgevoerd in het kader van een stage voor de opleiding HBO Mobiliteit van de NHL Hogeschool in Leeuwarden. Het onderzoek vormt een onderdeel van- en sluit aan op het langer lopende project van het Fietsberaad: “Sturen op Fietsparkeren in de Openbare Ruimte”. De hoofdvraag van dit onderzoek is: “Welke gedragsmaatregelen ten aanzien van Fietsparkeren zijn kansrijk?” Deze hoofdvraag is via twee wegen beantwoordt. Het eerste pad onderzoekt welke maatregelen theoretisch mogelijk zijn en welke van die maatregelen ook daadwerkelijk door een aantal gemeenten als kansrijk voor uitvoering worden gezien, bijvoorbeeld in de vorm van een pilot. Het tweede pad past een deel van de theorie uit het eerste pad toe op de lokale situatie van Amersfoort in de vorm van een uitgebreide probleemanalyse.

    Literatuur
    In veel gevallen wordt bij problemen met fietsparkeren direct naar gekeken hoe er extra capaciteit kan worden toegevoegd. Dit terwijl maatregelen die meer inspelen op beter gebruik van huidige capaciteit of op het tegengaan van foutparkeren wellicht veel efficiënter zijn. De verschillende typen maatregelen zijn samengevat in onderstaande tabel. Verticaal staan de drie typen die in dit rapport zijn onderscheiden, horizontaal staat weergegeven op welk type probleem deze maatregelen vooral inspelen. Hoe donkerder de kleur, hoe sterker de maatregelen op een probleem inspelen. Hieruit blijkt dat traditionele maatregelen vooral inspelen op capaciteitsproblemen terwijl gedragsmaatregelen vooral op de andere zaken inspelen en de overige maatregelen over de hele breedte opties bieden.

    Uit de literatuur blijkt dat er veel gedragsmaatregelen mogelijk zijn op het gebied van fietsparkeren. Een aantal ideeën zijn:
    - Introduceer een element dat mensen herinnert aan de aanwezigheid van een stalling en pas deze consequent toe;
    - Activeer normen met een rode loper waar niet op geparkeerd mag worden of met een fietsparkeervak waar dat wel mag;
    - Maak het stallen van de fiets leuk met bijvoorbeeld audiovisuele of technische innovaties;
    - Speel in op de angst om je fiets (aan handhaving) kwijt te raken, dit werkt niet bij een hoge kans op diefstal;
    - Daag mensen uit om een percentage bezetting te halen, met bijvoorbeeld collectieve beloning als het lukt;
    - Beloon goed parkerende fietsers met een zadelhoesje, fietsbel of fietslampjes;
    - Als er één fiets fout staat volgen er meer, zorg dus dat er niks fout staat (aan het begin van de dag);
    - Wek sympathie bij uitingen om meer draagvlak te creëren, bijvoorbeeld met de inzet van fietscoaches;
    - Als men gewend is fout te parkeren blijft men dat doen, doorbreek de gewoonte;

    - Laat mensen weten waarom ze juist dáár moeten parkeren zodat ze het voor zichzelf kunnen verantwoorden dat ze dit gedrag vertonen;
    - Geef mensen zekerheid dat ze ergens hun fiets kunnen stallen zodat ze die andere zekere optie: op hun vaste plek foutparkeren niet meer gebruiken;
    - Zorg dat mensen zelf goed willen parkeren in plaats van het uit plichtbesef te laten doen;
    - Laat weten waar ze moeten zoeken naar parkeerplekken, anders geven ze goede voornemens op en parkeren toch fout;
    Op dit moment zijn veel van deze ideeën echter nog slechts in beperkte mate geland bij de beheerders van de openbare ruimte die met de problemen zitten. In de pilots is dan ook te zien dat er slechts ten dele iets aan gedragsbeïnvloeding wordt gedaan, deze aanpak is voorlopig vooral in beeld bij bewaakte fietsenstallingen en enigszins in de toepassing van fietsparkeervakken. Hierdoor blijven helaas voorlopig nog kansen liggen.

    Praktijkonderzoek
    In Amersfoort is er weinig verband tussen de geldelijke waarde van de fiets en hoe men deze fiets parkeert, en ook tussen hoe waardevol de fiets voor iemand is en hoe deze persoon de fiets parkeert is weinig verband te zien. Verder blijkt dat mensen zich maar een zeer korte tijd kunnen focussen op het zoeken van een goede parkeerplek, zoals ook al werd gesuggereerd in het bovenstaande lijstjes mogelijke maatregelen. Veel langparkeerders blijken inderdaad in de bewaakte stalling of in de bestaande fietsenrekken te parkeren, bij de langparkeerders die dat niet doen was de hoeveelheid zelfcontrole voor het zoeken van een geschikte plek blijkbaar te klein. Uit verschillende onderdelen van dit onderzoek blijkt dat men de fiets graag “goed” parkeert, daarom worden fietsen in de huidige situatie vaak in de buurt van andere fietsen geparkeerd. Als de gemeente in de vorm van een fietsparkeervak aangeeft waar ze willen dat fietsen geparkeerd worden wil men hier naar verwachting graag gebruik van maken.

    Aanbevelingen
    Op basis van dit onderzoek kunnen de volgende aanbevelingen gedaan worden:
    - Voer een zo breed mogelijke probleemanalyse uit;
    - Een groepsdiscussie met de doelgroep is een goede aanvulling op meer empirische onderzoeksdata;
    - Evalueer maatregelen om kennis op te bouwen waar iedereen zijn of haar voordeel mee kan doen;
    - Kijk in de breedte naar mogelijke maatregelen om niks te laten liggen;
    - Maak elke situatie waarin mensen hun fiets moeten parkeren duidelijk, volledig en eenduidig inclusief verwijzing in de aanrijroutes;
    - Stuur in beperkte mate op parkeergedrag (Vooral door de locatie van fietsparkeervakken en de verwijzing naar stallingen en rekken);
    - Leg nieuw gedrag vast in gewoonte door mensen een reden te geven om het gewenste gedrag een aantal keer te vertonen;
    - Onderzoek het effect van verschillende manieren om een weggevertje te gebruiken bij het vragen om een gunst;
    - Onderzoek de effectiviteit van verwijzingen in de aanrijroute naar verschillende stallingsfaciliteiten.

    Praktische aanbevelingen
    De theorie uit dit rapport kan praktisch toegepast worden door achtereenvolgens de volgende vragen te stellen:
    1. Wat is precies het probleem?
    2. Wat is het doel?
    3. Welke kennis is er nodig? & Hoe kan het doel worden bereikt?
    4. Wat is het daadwerkelijke resultaat?
    Door deze vragen te stellen en hier op verder te werken zal hopelijk voor veel fietsparkeer-problemen een goede oplossing gevonden worden.

Relevantie

Terug naar 'Kennisbank'
Submenu openen

Stagerapport Fietsparkeren en Gedragsbeinvloeding

Scroll naar boven