Het aantal fietsers in de grote steden in Nederland groeit en tegelijk neemt het aantal ernstige fietsongevallen toe. Waar in het buitenland nog vaak geldt dat de verkeersveiligheid voor fietsers toeneemt met het aantal fietsers, zijn de fietsintensiteiten in Nederland zo hoog dat dit niet meer op lijkt te gaan. Teun Uitdewilligen van SWOV geeft met zijn proefschrift Road safety of cyclists in Dutch cities inzicht in de relaties tussen de toenemende fietsvolumes en de objectieve en subjectieve verkeersveiligheid. Daarnaast onderzocht hij ook het effect van soorten fietsinfrastructuur, snelheidslimieten, de structuur van het fietsnetwerk en de gebouwde omgeving.
 
Ongevalsrisico
Uitdewilligen gebruikte voor zijn onderzoek gedetailleerde data met intensiteiten van fietsverkeer en gemotoriseerd verkeer per uur voor de vier grote steden, Amsterdam, Utrecht, Rotterdam en Den Haag. Uit zijn analyse bleek dat blootstelling aan ander verkeer het sterkste effect heeft op het ongevalsrisico van fietsers. Blootstelling aan andere fietsers heeft hierbij de meeste invloed. Het ongevalsrisico stijgt ook bij een grotere dichtheid van kruispunten in het fietsnetwerk. Het risico op een fietsongeval op 50 km/h wegen met een vrijliggend fietspad is lager dan op 30 km/h wegen met gemend verkeer. Tenslotte is het ongevalsrisico hoger in gebieden met veel winkels en horeca.
 
Beleving
De beleving van de verkeersveiligheid bracht Uitdewilligen in kaart met een vragenlijstonderzoek waarin fietsers een keuze-experiment kregen voorgelegd. De respondenten moesten een keuze maken uit verschillende route-opties voor een rit die varieerden in drukte, type fietsinfrastructuur, motorvoertuigvolumes, aantal keren moeten stoppen en reistijd. Voor een bepaalde rit moesten ze aangeven wat hun voorkeursroute was en wat volgens hen de veiligste route was. 1329 respondenten uit de vier grote steden deden mee aan het onderzoek.  
Uit de resultaten bleek dat drukte een negatieve invloed heeft op de routevoorkeur en de beleving van de verkeersveiligheid. Deze invloed was het sterkt voor oudere fietsers en vrouwen. De voorkeur voor bepaalde typen fietsinfra hangt ook samen met de drukte. Drukte had de meest negatieve invloed op de voorkeur voor en de ervaren veiligheid op vrijliggende fietspaden. Bijna driekwart van de fietsers had een voorkeur voor een route die zij ook als het veiligst ervaren.
 
Fietsdrukte
Het statistische verband tussen de beleving van risico en het objectieve ongevalsrisico is significant, zo blijkt uit een vergelijking van de onderzoeksresultaten voor bepaalde wegvakken in de grote steden. Beide nemen toe met de blootstelling aan fietsers en motorvoertuigen. De beleving van het ongevalsrisico neemt daarbij sterker toe dan het objectieve risico. Dit verschil is vooral toe te schrijven aan de blootstelling aan fietsers.
 
Aanbevelingen
SWOV heeft een Nederlandstalige publicatie uitgebracht met daarin de belangrijkste aanbevelingen van het proefschrift voor beleidsmakers. De belangrijkste boodschap is om te blijven investeren in de veiligheid van fietsinfrastructuur, door niet alleen fietsers te scheiden van gemotoriseerd verkeer maar ook een omgeving te creëren waar grote stromen fietsers veilig doorheen kunnen gaan.