Dat blijkt uit een onderzoek van de SWOV. Die rustte 30 speed-pedelecs uit met camera’s, keek hoe de fietsers zich in de praktijk gedroegen en vroeg ze naar hun ervaringen.

Volgens de nieuwe wetgeving is de speedpedelecrijder verplicht een helm te dragen en – wanneer er geen fiets-/bromfietspad is – verplicht om op de rijbaan te rijden.

Naturalistic Riding 
Om de effecten van deze nieuwe plaats op de weg te bestuderen heeft men 30 personen gedurende enkele weken met een speed-pedelec laten rijden en daarbij continu het natuurlijke gedrag en de omgeving geobserveerd, een zogenaamd Naturalistic Riding onderzoek.

De deelnemers aan dit onderzoek gebruikten deze speed-pedelec voor woon-werkverkeer. De speed-pedelec was uitgerust met twee camera’s met ingebouwde GPS en accelerometer om het rijgedrag, de plaats op de weg, de snelheid en de verkeersomstandigheden te registreren.

Het onderzoek toont aan dat er grote verschillen zijn tussen speed-pedelecrijders: ‘dé speed-pedelecrijder’ lijkt niet te bestaan. Een aanzienlijk deel van de afstand (23% van het totaal) wordt op het fietspad afgelegd waar eigenlijk de rijbaan gekozen had moeten worden. Op de rijbaan wordt gemiddeld significant sneller (32 km/uur) gereden dan op het fietspad (29 km/uur). Dat is substantieel onder de snelheidslimiet op de rijbaan. Of men daarmee ook langzamer rijdt dan het overige verkeer is niet onderzocht.  

500 Watt
Speed-pedelecs kennen een verschillend motorvermogen. Er zijn er speed-pedelecs met een motor van 350 Watt, maar steeds meer fietsen worden voorzien van een 500 Watt motor. En dat scheelt. Op het fietspad wordt op een speed-pedelec van 350 Watt langzamer gereden dan op een speed-pedelec van 500 Watt. Op de rijbaan is er geen verschil.

Voor zowel de rijbaan als het fietspad geldt dat snelheidsverschillen tussen de verschillende weggebruikers potentieel tot gevaarlijke situaties kunnen leiden, aldus de SWOV. Als de speed-pedelec op de rijbaan rijdt, doet zich gemiddeld eens per 2 km afgelegde afstand een situatie voor die op doorstromingsproblemen duidt. Dit waren met name situaties waarbij de achterligger een verkeersregel overtrad om de speedpedelecrijder in te halen, of de speed- pedelecrijder op korte afstand volgde, of duidelijk (af)remde, of de speed- pedelecrijder afsneed.

Toeteren
Deelnemers voelen zich regelmatig onveilig op de rijbaan, zo blijkt ook uit het onderzoek. En verreweg de meest deelnemers aan het onderzoek vinden de nieuwe wetgeving niet goed of helemaal niet goed. Op de rijbaan rijden wordt over het algemeen niet als erg ‘leuk’ en ook niet als erg veilig ervaren; het levert bovendien een zekere mate van stress op.

Ook is gekeken naar negatieve reacties. Wanneer de speedpedelecrijder op de rijbaan reed, kreeg deze gemiddeld één negatieve reactie van een andere weggebruiker op 27,5 afgelegde kilometers. De negatieve/geïrriteerde reacties die waargenomen werden bij automobilisten betroffen het knipperen met lichten, toeteren of roepen en overige geïrriteerde reacties. Toeteren en/of roepen kwamen het vaakst voor.

Voor de helmplicht is een groot draagvlak te vinden: de overgrote meerderheid staat positief tegenover de helmplicht en alle deelnemers gaven aan de helm (bijna) altijd te dragen.

Richtingaanwijzers
De SWOV pleit voor een veilig inrichting van wegen waar speed-pedelecs – net als bromfietsers – en auto’s elkaar tegenkomen. Waar dat niet veilig kan – bijvoorbeeld door drukte of door een specifieke lokale verkeerssituatie, zoals bij overgang van 80 naar 50 km/uur wegen – biedt het fietsbromfietspad de aangewezen uitweg. Een toename van het aantal fiets-bromfietspaden betekent wel dat de voordelen van de maatregel ‘Bromfiets-op-derijbaan’ voor zowel bromfietsers als fietsers deels teniet zullen worden gedaan, waarschuwen de onderzoekers. Goede voorlichting over de nieuwe situatie aan zowel automobilisten als speedpedelecrijders kan mogelijk ook helpen. Daarnaast lijkt het wenselijk dat speedpedelecs uitgerust worden met richtingaanwijzers en – net als bromfietsen – een remlicht.