‘Afwegingskader 30 km/h’ heet de nieuwe uitgave van CROW over deze materie. Niet dat daarin kant-en-klare oplossingen worden gepresenteerd hoe je een gemeentelijke binnenstad omvormt tot 30 km/uur-gebied, maar het geeft wel meer inzicht in de mogelijkheden en hindernissen waar men mee te maken krijgt.
We kennen nu erftoegangswegen (ETW) en gebiedsontsluitingswegen (GOW). In het kort: op ETW’s rijden automobilisten en fietsers samen, niet harder dan 30 km/uur. Op GOW’s rijden ze gescheiden van elkaar, met maximaal 50 km/uur.
Maar in de praktijk zien we tussenvormen, onder meer als het niet mogelijk is om een GOW veilig als 50 km/uur-weg in te richten met bijvoorbeeld vrijliggende fietspaden. Dan zou je liever 30 km/uur op zo’n weg aanhouden.
Daarvoor introduceert het CROW-rapport de nieuwe categorie GOW30, een GOW met maximumsnelheid van 30 km/uur.
Je bent er uiteraard niet met het simpelweg plaatsen van een 30 km/uur bord. In de meeste gevallen is aanpassing van de infrastructuur wenselijk, waarbij de herkenbaarheid voor de weggebruiker een belangrijke voorwaarde is. Aan de inrichtingseisen voor een GOW30 wordt op dit moment gewerkt door CROW.
Ondertussen kunnen wegbeheerders al aan de slag met een afwegingsschema dat in het rapport is opgenomen. Daarin staan stap voor stap de afwegingen beschreven die je kunt hanteren om een weg alvast te classificeren in één van de drie categorieën (ETW, GOW30, GOW50).
Voordat knopen daarover worden doorgehakt, is het zaak om ook naar alternatieven te kijken. Zijn er bijvoorbeeld aanpassingen mogelijk op netwerkniveau, zodat de dubbelfunctie van zo’n weg op een andere manier is op te lossen? Kunnen auto’s wellicht over een andere route worden geleid, waardoor een ETW30 haalbaar is. Of is er wellicht toch een fietspad mogelijk ter plaatse, waardoor een GOW50 voor de hand ligt.
Als 30 km/uur breed wordt ingevoerd, zal dat ook consequenties kunnen hebben voor het vervoermiddelengebruik. Als het ov er langzamer door gaat rijden, haken er wellicht klanten af. Reden om bij invoering van 30 km/uur-wegen altijd eerst met de ov-bedrijven te overleggen, net als trouwens met de hulpdiensten die met langere aanrijtijden geconfronteerd kunnen worden.
Aan de andere kant: als automobilisten moeten terugschakelen, leidt dat wellicht tot een overstap naar de fiets. Modelberekeningen van de gemeenten Amsterdam, Zutphen en Apeldoorn voorspellen zelfs een effect van ordegrootte een procentpunt verschuiving van auto naar fiets.
De technische indeling in ETW’s en GOW’s zal de weggebruiker overigens weinig zeggen. Die heeft – naast een herkenbaar wegbeeld - behoefte aan eenvoudig te communiceren boodschap. Het rapport zegt daarover: “De boodschap dat de limiet in ieder geval 30 km/h is zodra er fietsers op de rijbaan rijden, is een heldere.”
SWOV ontwikkelt methode voor de evaluatie van GOW30
Om te kunnen bepalen of deze nieuwe wegcategorie op termijn tot het gewenste (verkeersveiligheids)effect leidt, is het noodzakelijk om de invoering ervan grondig te evalueren, aldus de SWOV. Om gemeenten daarbij te helpen, ontwikkelde men een modelopzet waarmee een evaluatieonderzoek kan worden uitgevoerd.
Op dit moment is er een concept gereed voor de opzet van een evaluatieonderzoek. SWOV zal gemeenten benaderen die al zijn gestart met de implementatie van de GOW30, om hen te betrekken bij het verder finetunen van de evaluatieopzet, aldus laat de organisatie weten.