De problematiek is niet nieuw, maar is extra actueel sinds Nederland in 2016 het VN-verdrag inzake rechten van personen met een handicap ratificeerde. Dat stelt dat de samenleving de plicht heeft om fysieke en figuurlijke drempels weg te nemen.
Wat ook meespeelt is dat de elektrische fiets het voor meer mensen met een fysieke handicap mogelijk maakt om de fiets (weer) te gebruiken.
Voor student René Beijer van de Novi verkeersacademy was het aanleiding om zijn afstudeerwerk hier aan te wijden. Hij inventariseerde de problemen maar ook de oplossingen die inmiddels in de praktijk worden toegepast door gemeenten.
Hij vroeg daartoe gebruikers van aangepaste fietsen, leveranciers, belangenorganisaties, bewegingsagogen en gemeenten naar het fietsgebruik door mensen met een beperking en de belemmeringen die men ondervindt.
Op nummer 1 staan obstakels die men met de vaak bredere aangepaste fietsen tegenkomt, zoals paaltjes in het wegdek, fietssluizen en geparkeerde auto’s. De bredere voertuigen hebben soms ook moeite met onoverzichtelijke kruispunten en rotondes, smalle fietspaden en krappe bochten. En eenmaal op de plaats van bestemming kost het moeite om een parkeerplek te vinden voor de fiets.
Parkeerproblemen zijn relatief eenvoudig op te lossen. René Beijer signaleert dat bij publieke voorzieningen zoals een restaurant, bibliotheek en gemeentehuis minimaal 5 procent van de auto-parkeerplaatsen algemene gehandicaptenparkeerplaatsen moeten zijn volgens de richtlijnen. Waarom niet een zelfde richtlijn opstellen ook voor fietsen, waardoor minimaal 5% van de parkeervoorzieningen geschikt moet zijn voor fietsers met een beperking?
In enkele gemeenten houdt men al meer rekening met dergelijke beperkingen, bijvoorbeeld door fietsers de mogelijkheid te bieden op een aparte locatie binnen een parkeergarage hun voertuig te stallen. En in Amsterdam rolt men bij gebrek aan binnenruimte in de fietsenstalling vlak bij een mat uit op het trottoir, als extra parkeerplek. Andere gemeenten (Almere, Hilversum) passen hun fietsparkeerbeleid aan met de regel dat mensen met een invalide-parkeersticker ook korte tijd in voetgangersgebied mogen fietsen en parkeren. Dat zou tot landelijk beleid moeten worden verheven, stelt Beijer.
Mensen met een beperking willen ook graag genieten van de natuur, met hun familie of alleen. Maar met een aangepaste fiets kom je niet ver op een zanderig bospad. Uiteraard is het zaak om de routes hierop aan te passen, maar zeker om te zorgen voor goede voorlichting over de bereikbaarheid van dergelijke gebieden voor speciale fietsen.
De problemen van mensen met een beperking zouden ook hun weerslag moeten vinden in de Ontwerpwijzer Fietsverkeer, waarin meer rekening moet worden gehouden met de gevolgen van het VN-Verdrag. Bijvoorbeeld met het feit dat een gewone fiets maximaal 75 cm breed is, maar een fiets voor mensen met een beperking maximaal 1,5 meter.
Indirect spelen sommige gemeente daar al op in, door het propageren van ‘relaxte routes’, die wat minder belemmeringen kennen voor ouderen en mensen met een handicap. Gezien de gemeenteschappelijke belangen van ouderen en mensen met een belemmering lijkt het voor de hand te liggen om de gehandicapte fietser ook mee te nemen in campagnes die nu ingezet worden om ouderen te stimuleren om langer te blijven fietsen.
Foto: fietsmaatjeszoeterwoude