Het bevorderen van fietsgebruik kan door fietsen aantrekkelijker te maken maar ook door gebruik van andere modaliteiten onaantrekkelijker te maken, bijvoorbeeld door het verhogen van de brandstofprijs. In de Verenigde Staten, Canada en Australië is al eerder aangetoond dat dit effect heeft, maar de vraag is of het ook zo werkt in landen waar al veel gefietst wordt. Wetenschappers van de universiteit van Münster onderzochten het effect voor Duitsland, waarbij ze onder meer dankbaar gebruik maakten van de sterke variaties in de brandstofprijzen door de Russische invasie in de Oekraïne. Omdat deze variaties geen verband hielden met de algemene stijging van het prijsniveau is een statistisch verband te leggen met de fietsniveaus in Duitsland. 
 
Ze combineerden data van 72 fietstelpunten in 9 Duitse steden en districten tussen 2018 en 2022 met de dagelijkse brandstofprijzen. Daarbij hielden ze rekening met het weer, de coronapandemie en seizoenseffecten als vakanties. Uit de resultaten bleek dat tien procent stijging in de brandstofprijs in het algemeen leidde tot drie procent grotere fietsstromen. Uitgesplitst naar motief bleek dat het effect alleen significant was voor verkeer met een duidelijke bestemming, zoals school of werk. Voor dit motief leidde een tien procent hogere brandstofprijs tot een vier procent grotere fietsstroom. De brandstofprijs lijkt minder van invloed te zijn op recreatief fietsverkeer.
 
2022
Het effect van de brandstofprijzen op fietsen is redelijk constant over de tijd in de periode 2018-2021 maar in 2022 is deze zelfs rond de 15 procent. Consumenten waren zich vanwege de media-aandacht toen mogelijk meer bewust van de prijsstijgingen. Wetenschappelijke theorieën laten daarnaast zien dat mensen vaak sterker reageren op onverwachte prijsstijgingen.
 
Het onderstaande plaatje laat de variatie van de brandstofprijs in 2022 zien in combinatie met het effect op het fietsverkeer in Duitsland zien ten opzichte van de periode 2018-2021. In het plaatje is de invloed van het weer terug te zien: in week 14, 37, 39 en 51 regende het veel en fietste men minder. De weken 15, 16, 41 en 42 zijn vakantieperiodes.  
 
 
Figuur: Brandstofprijzen en fietsen in 2022 (Findenegg en Wessel, 2024)
 
Beleidsmakers kunnen gebruik maken van de bevindingen van dit onderzoek bij het bepalen van de belasting op brandstof. Zij beschikken hiermee over een instrument om niet alleen het autogebruik te ontmoedigen maar ook het fietsen te bevorderen. 
 
Achtergrond
De onderzoekers baseerden hun resultaten, die in juni gepubliceerd zijn in het wetenschappelijke tijdschrift Transportation Research A, op ruim twee miljoen fietsobservaties overdag op de 72 telpunten. Ze gebruikten hierbij twee verschillende rekenmethoden.